Do tình trạng rau bẩn, rau không rõ nguồn gốc đang được bày bán nhiều ngoài chợ, khiến cho tâm lí của người tiêu dùng luôn trong trạng thái lo lắng. Do đó nhu cầu về thực phẩm an toàn của các hộ gia đình là rất cao, nhưng nhiều tổ hợp tác trồng rau sạch, rau an toàn vẫn phải khổ sở đi tìm thị trường tiêu thụ cho sản phẩm của mình.
Hình 1: Hình ảnh rau sạch được bày bán tại 1 cửa hàng
1. Đầu tư nhiều, giá bán bằng rau thường.
Việc trồng rau sạch theo tiêu chuẩn VietGap ban đầu đòi hỏi phải đầu tư nhiều từ việc mua sắm hệ thống tưới, nhà lưới đến áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật hiện đại vào chăm sóc theo một quy trình khép kín..., tuy nhiên giá rau sạch bán ra không chênh lệch so với rau bình thường là mấy.
Theo ông Nguyễn Hữu Hiền, Tổ trưởng tổ hợp tác trồng rau an toàn tại P.Uyên Hưng, TX.Tân Uyên (Bình Dương) cho biết tổ hợp tác được thành lập từ năm 2010 và hiện nay tổ có 22 thành viên, với diện tích trồng trên 10 ha bao gồm các loại rau sạch như mồng tơi, cải xanh, cải thìa, hành hoa, đậu bắp, dưa leo, mướp... Các loại rau ở đây được trồng theo tiêu chuẩn rau VietGap và được chứng nhận là rau sạch, rau an toàn. Mặc dù đầu tư vốn cao, chăm sóc theo đúng quy trình nhưng “Rau sạch của tổ hợp tác chúng tôi sau khi thu hoạch được đưa vào siêu thị nhưng số lượng cũng chẳng đáng là bao so với lượng rau sản xuất. Mỗi lần, siêu thị chỉ lấy khoảng 100 kg các loại rau, lượng rau còn lại chúng tôi phải tự tìm đường đưa rau đến các chợ đầu mối, chợ tập trung đông dân cư để bán với giá như rau thường”.
Bên cạnh đó, ông Hoàng Thái Hòa, Tổ trưởng tổ hợp tác trồng rau an toàn Vĩnh Hòa (xã Vĩnh Hòa, H.Phú Giáo, Bình Dương) cũng cho biết trồng rau sạch theo đúng tiêu chuẩn VietGAP phải đầu tư vốn ban đầu hơn trồng rau thường nhiều lần, từ việc mua sắm các thiết bị như hệ thống tưới, nhà lưới đến việc áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật hiện đại vào chăm sóc theo một quy trình khép kín... Dẫu cho việc đầu tư ban đầu cao là vậy nhưng đến ngày thu hoạch thương lái đến vườn thu mua với giá cả tùy theo từng ngày, nhưng cũng chỉ khoảng 5.000 đồng/kg. Như vậy, rau an toàn của chúng tôi có giá cũng chẳng hơn rau trồng bình thường”, ông Hòa nói.
Cũng theo ông Phạm Minh Tuấn, Phó chủ tịch Hội Nông dân P.Uyên Hưng, nhìn nhận: Việc sản xuất rau an toàn rất vất vả nhưng giá cả thì không chênh lệch hơn rau thường nhiều, các ngành chức năng cũng đã hỗ trợ bằng việc tìm kiếm thị trường cho các tổ hợp tác sản xuất rau an toàn qua những phiên chợ nông sản, nhưng trên thực tế thì người trồng rau an toàn vẫn phải tự tìm đầu ra cho mình. Vì vậy cần phải tìm ra các biện pháp khác nhằm khắc phục tình trạng rau sạch mà phải bán giá như rau thường.
2. Bị xem là rau hạng 2, hạng 3.
Hầu hết nông dân trồng rau sạch theo tiêu chuẩn VietGap đều phải chịu hoàn cảnh tương tự và Tây Ninh người trồng rau cũng không tránh khỏi hoàn cảnh này. Theo ghi nhận của các phóng viên cho thấy, thời gian qua nhiều hợp tác xã trồng rau sạch có diện tích lớn trên địa bàn như hợp tác xã Hưng Việt (P.Ninh Thạnh, TP.Tây Ninh), hợp tác xã Long Mỹ (xã Long Thành Bắc, H.Hòa Thành), hợp tác xã Rỗng Tượng (xã Thanh Phước, H.Gò Dầu)... vào mỗi đợt thu hoạch rau là họ lại phải lao đao đi tìm đầu ra.
Trồng rau sạch theo tiêu chuẩn VietGap phải tuân thủ rất nhiều điều kiện. Ngoài tiền vốn đầu tư ban đầu cho các trang thiết bị như nhà lưới, hệ thống tưới tự động..., thì trong quá trình sản xuất người nông dân phải trồng rau sạch còn phải tuân thủ việc sử dụng hoàn toàn thuốc bảo vệ thực vật sinh học để đảm bảo không ảnh hưởng môi trường và sức khỏe con người. Thêm vào đó, người trồng phải đảm bảo đúng thời gian cách ly mới đưa rau ra thị trường tiêu thụ. Mỗi ngày, người nông dân đều phải ghi lại một cách tỉ mỉ nhật ký đồng ruộng để theo dõi rau đảm bảo đúng quy trình sạch (bao gồm thời gian gieo hạt, thời gian bón phân, phun thuốc BVTV...). Nhưng vấn đề nan giải nhất hiện nay đối với những người nông dân trồng rau sạch là tìm đầu ra cho sản phẩm.
Hình 2: Rau trồng trong nhà lưới.
Đặc biệt khi rau sạch không có địa điểm để tiêu thụ, người dân chỉ còn cách mang rau đến các chợ đầu mối, chợ tập trung đông dân cư để bán với giá như rau thường. Đôi khi những loại rau này còn được xem là rau hạng 2, hạng 3 và phải bán với giá thấp hơn so với rau bình thường vì mẫu mã của rau sạch thường không được đẹp mắt.
3. Mở chuỗi các cửa hàng bán lẻ.
Trước tình trạng người nông dân trồng rau sạch phải tự động tìm nguồn ra cho các sản phẩm, thì mới đây Sở NN-PTNT Tây Ninh đã phối hợp với Hội Doanh nhân trẻ của tỉnh để thành lập các chuỗi cửa hàng, nhằm tìm thị trường tiêu thụ cho các loại rau sạch (có diện tích trên 100 ha).
Cũng theo ông Nguyễn Thái Sơn, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Tây Ninh thì việc hình thành các cửa hàng rau sạch trong thời điểm hiện nay là thật sự cần thiết để người tiêu dùng có thể tiếp cận được với nguồn thực phẩm sạch, đồng thời là điều kiện cấp thiết để duy trì các hợp tác xã rau sạch ổn định sản xuất.
Cũng theo ông Sơn cho biết từ nay cho tới đầu năm 2016 Sở sẽ tiếp tục tạo điều kiện để mở thêm các cửa hàng rau sạch tại huyện Hòa Thành, Tân Châu, Gò Dầu, Trảng Bàng, đồng thời sẽ nhân rộng ra tất cả các huyện, chợ đầu mối để cung cấp trực tiếp cho người dân có nhu cầu và các bếp ăn tập thể như: trường học, công ty, xí nghiệp trên địa bàn tỉnh”.
Bên cạnh đó bà Nguyễn Thị Thanh Mai, chánh văn phòng hội doanh nhân trẻ Tây Ninh Giám đốc Công ty CP Doanh nhân Tây Ninh - người chịu trách nhiệm điều hành cửa hàng rau sạch cũng cho biết trước mắt bà sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân sử dụng rau sạch để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.